Дали постои обврска да се пресмета и плати данок на личен доход при продажба на половен автомобил од страна на физичко лице на друго физичко лице или правно лице?
Под личен доход се подразбираат и капитални добивки согласно член 3 став 1 точка 8) од Законот за данок на личен доход. На оданочување подлежи доходот од ставот (1) на овој член што е остварен во пари, во хартии од вредност, во натура, или во некој друг вид.
Според член 58 од ЗДЛД, под капитална добивка се подразбира разликата помеѓу продажната и набавната цена при продажба на друг подвижен имот. Ако разликата е негативна, се остварува капитална загуба.
Обврзник на данокот на доход од капитални добивки е физичко лице кое остварува добивка. Според член 60 од ЗДЛД, основа на данокот на доход од капитални добивки претставува разликата помеѓу продажната цена на подвижниот имот и неговата куповна (набавна) цена.
Стапката на данокот на личен доход изнесува 10%
Доколку физичкото лице кое го продава моторното возило остварува капитална добивка (позитивна разлика = продажна вредност – набавна вредност на возилото) во тој случај истото има обврска добивката да ја пријави во Управата за јавни приходи преку системот Е-персонален данок најдоцна до 10-ти во месецот кој следи по месецот во кој е остварен доходот (член 88 од ЗДЛД).
Доколку физичкото лице не остварило капитална добивка, во тој случај истото нема обврска приливот на паричните средства на трансакциска сметка по основа на продажба на моторно возило на друго физичко лице да го пријави во Управата за јавни приходи.
Домашно правно лице со двајца основачи и основачки влог од 5.000 евра е сопственик на две деловни простории. Доколку се префрли сопственоста на деловните простории од правното лице на сопствениците, каков би бил даночниот третман од аспект на ЗДДВ. Конкретно, дали би имало разлика во даночниот третман доколку имаме договор каде што средствата ќе бидат пренесени без надомест, или доколку се направи компензација со дивиденда. Каков е даночниот третман од аспект на ЗДДВ за споменатите ситуации?
Согласно член 2 точка 1 од ЗДДВ, предмет на оданочување со данокот на додадена вредност е прометот на добра и услуги кој се врши со надоместок во земјата од страна на даночниот обврзник во рамките на неговата стопанска дејност.
Согласно член 3 став 1 од ЗДДВ, прометот на добра преставува преносот на правото на располагање со движен или недвижен материјален имот. Согласно член 3 став 3 од ЗДДВ како промет на добра со надомест се смета:
- Земањето на добра кои се дел од имотот на претпријатието за лични потреби на даночниот обврзник или на вработените лица кај него или за други цели кои не се поврзани со неговата стопанска дејност;
- Прометот на добра без надомест од страна на трговски друштва и други здруженија на лица спрема нивните сопственици на влог, спрема членовите и спрема нив блиски лица.
Согласно член 28 од ЗДДВ, данокот на додадена вредност се пресметува со примена на пропорционални даночни стапки врз даночна основа за оданочивиот промет на стоки и услуги и тоа:
- според општата даночна стапка од 18%,
- според повластена даночна стапка од 5% и од 10%.
Согласно член 29 од ЗДДВ општата даночна стапка од 18% се применува врз целокупниот промет и увоз, освен врз прометот и увозот кој се оданочува со повластената даночната стапка. Прометот на деловен простор подлежи на оданочување со данокот на додадена вредност по општата даночна стапка од 18%.
Доколку настане пренос на сопственоста на деловниот простор, без разлика дали истиот ќе биде без надомест или начинот на подмирување ќе биде со компензација со пресметана обврска за дивиденда од ТД кон основачите, постои обврска за искажување излезно ДДВ пресметано со примена на општата даночна стапка, на основа на пазарната вредност на недвижноста.
Оваа ситуација може да има импликации и од аспект на ЗДД и ЗДЛД. Имено, доколку основачите како ФЛ се стекнат со имотот по вредност која е пониска од пазарната, тука се идентификува и даночна основа за ДЛД (разлика меѓу пазарната цена и цената по која се стекнуваат со имотот). Дополнително, согласно член 9 став 1 точка 7) од ЗДД, како непризнаени расходи за даночни цели се сметаат скриените исплати на добивки како што се: давање на одредени производи и услуги на содружниците или акционерите или на нив поврзани лица по цена пониска од пазарната, вклучувајќи ја и пониската камата на одобрените заеми и плаќање за добиените производи и услуги од содружниците или акционерите или на нив поврзани лица, по цени повисоки од пазарните и овозможување на стекнување на добивки на содружниците или акционерите или на нив поврзани лица.
Управител на друштво кое е и вработено во друштвото склучило договор за позајмица со друштвото во 2024 година во износ од 500.000 денари. Бидејќи до крајот на годината заемот не е вратен, договорот е продолжен со анекс договор на истиот во кој е дефинирано дека позајмицата физичкото лице ќе ја врати најдоцна до 31.12.2025. Дали ќе треба да се плати данок на личен доход и данок на добивка и дали при составувањето на годишна сметка за 2024 годинапозајмицата ќе треба да се врати во даночен биланс?
Согласно членот 545 од Законот за облигациони односи со договорот за заем се обврзува заемодавецот да му предаде на заемопримачот определен износ пари или oпределено количество други заменливи предмети, а заемопримачот се обврзува да му го врати по извесно време истиот износ на пари, односно количество предмети од ист вид и квалитет. Врз примените предмети заемопримачот стекнува право на сопственост.
Заемопримачот може да се обврзе покрај главнината да должи и камата.
Со Законот за облигациони односи предвидени се обврските на заемодавецот и заемопримачот кои произлегуваат од склучениот договор за заем.
Според член 71 од Законот за данок на личен доход (ЗДЛД), друг доход во смисла на овој закон е секој доход кој не се смета за доход на физичките лица од членот 3 став (1) точки 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) и 10) од овој закон и не е изземен од оданочување со одредбите од членот 12 од овој закон.
Обврзник на данокот на доход од друг доход е физичкото лице кое остварува доход од членот 71 од овој закон. Според член 73 став 1 од ЗДЛД, основа за пресметување на данокот на доходот од членот 71 е бруто-доходот.
Според член 80 став 1 точка 9 од ЗДЛД, аконтацијата на данокот на доход се плаќа по одбивка, односно исплатувачот на доходот го пресметува, задржува и плаќа данокот на доход за обврзникот при секоја исплата и за друг доход, ако исплатувачот на доходот води деловни книги.
Според член 85 од ЗДЛД, исплатувачот, пред секоја исплата на доходот на кои аконтацијата на данокот се плаќа по одбивка, е должен до органот за јавни приходи да достави пресметка за бруто-доходот, одбитоците, пресметаниот данок по одбивка и нето-доход за исплата, за секој обврзник поединечно.
Според член 92 став 1 од ЗДЛД, исплатувачот на доходот од член 80 од овој закон за кој аконтацијата на данокот на доход се плаќа по одбивка е должен задржаниот данок да го уплати при секоја поединечна исплата.
Според горенаведеното, доколку заемопримачот не го испочитува договорениот рок за враќање на заем, во тој случај примениот износ на пари подлежи на оданочување согласно член 71 од ЗДЛД.
Согласно член 4 од Законот за данокот на добивка (ЗДД), обврзник на данокот на добивка е правно лице резидент на Република Македонија кој остварува добивка од вршење на дејност во земјата и странство. Согласно член 7 од ЗДД основа за пресметување на данокот од добивка е добивката која се утврдува во даночниот биланс. Основа за пресметување на данокот од добивка се утврдува како разлика меѓу вкупните приходи и вкупните расходи на даночниот обврзник во износи утврдени согласно со прописите за сметководството и сметководствените стандарди.
Согласно член 8 од ЗДД, oсновата од членот 7 став (2) од овој закон се зголемува за непризнаените расходи и помалку искажаните приходи за даночни цели. Во член 9 од ЗДД се наведени трошоците кои се сметаат за непризнаени расходи за даночни цели.
Согласно член 11 од ЗДД, непризнаени расходи за даночни цели се и ненаплатените побарувања кои произлегуваат од трансфери на парични средства кои по својата економска суштина се заеми, доколку не се вратени во истата година во која е извршен трансферот на заемот.
Одредбата од ставот (1) на овој член не се применува за дадените заеми на правни лица резиденти на Република Македонија.
Според сето наведено и од информациите изнесени во Вашето прашање, даночната основа во образецот ДБ за 2024 година ќе се зголеми за износот на сите трансфери на парични средства, кои по својата економска суштина се заеми, а кои не се вратени до крајот на годината. А од тука и за склучениот анекс на договор ќе се зголеми даночната основа за оданочување со данок на добивка.
