Фондација регистрирана во Македонија дава донација за стипендија на две физички лица – студенти во согласност се целта за која е регистрирана. Дали давањето на донација за студенти подлежи на оданочување со данок на личен доход?
Во член 12 став 1 точка 12) од ЗДЛД е уредено дека данок на доход не се плаќа на стипендии на ученици и студенти што ги доделуваат органите на државната управа во согласност со закон и стипендии што ги доделуваат фондации врз основа на веродостојна документација, вклучувајќи ги трошоците за школарина/партиципација, превоз, сместување и исхрана.
Доколку станува збор за исплата на стипендии кои ги доделува и исплатува фондација регистрирана за таа цел на физички лица (студенти) врз основа на веродостојна документација согласно член 12 став 1 точка 12 од ЗДЛД, истите не подлежат на оданочување со данокот на личен доход, односно не постои обврска за пресметување и плаќање на данок на личен доход.
Дали при исплата на дивиденда на основачот кај ДООЕЛ исплатата мора да биде редоследно од најстарата година? Дали исплатата може да биде во форма на имот на друштвото, од причина што друштвото поседува земјиште кое не го користи, и сака да се префрли сопственоста кон основачот – физичко лице преку исплата на довиденда. Дали има останати аспекти во контекст на Законот за данок на добивка или Законот за данок на личен доход на кои треба да се обрне внимание во оваа ситуација?
Од аспект на ЗТД
Согласно член 483 од Законот за трговски друштва (ЗТД) собирот на содружниците, односно собранието одлучуваат за распоредување на добивката.
Во одлуката за распоредување на добивката се прикажува секоја поединечна намена на добивката, а особено се наведуваат:
- износот од добивката за покривање на загубата од минати години (доколку таква има);
- износите коишто се внесуваат во законските и во статутарните резерви на друштвото;
- износот којшто се исплатува во вид на дивиденда;
- дополнителните издатоци врз основа на одлуката;
- евентуалниот пренос на добивката во наредната година (акумулираната добивка); и
- износот на добивката со којшто ќе се изврши зголемување на основната главнина на друштвото и износот од добивката за инвестиции.
Согласно член 484 од ЗТД, собирот на содружници, односно собранието одлучуваат за покривање на загубата. Покривањето на загубите се врши редоследно од следниве извори кои се наведуваат во одлуката за покривање на загубата и тоа:
- акумулираната добивка;
- на товар на задолжителната општа резерва;
- на товар на посебните резерви за покривање загуби;
- премии и
- на товар на главнината, со нејзино намалување.
Со одлуката од ставот (1) на овој член не може да се вршат измени во загубата на друштвото.
Согласно член 487 од ЗТД, по одобрувањето на годишната сметка и на финансиските извештаи и утврдувањето на постоењето добивка за распределба, собирот на содружниците, односно собранието го определуваат делот којшто им се доделува на содружниците, односно на акционерите во форма на дивиденда, според правата што ги дава уделот, односно според родот и класата на акциите.
Органот на управување може да исплати дивиденда во износ којшто не ја надминува вкупно остварената добивка искажана со годишната сметка и со финансиските извештаи, зголемена за пренесената нераспределена добивка од претходните години или со резервите кои можат да се распределуваат, односно кои ги надминуваат законските резерви и резервите определени со договорот за друштвото, односно со статутот и ако се покриени загубите од претходните години, ако тие од кои било причини не биле покриени со последната одобрена годишна сметка и со финансиските извештаи.
Ако е потребно, заради сигурност на друштвото или за што порамномерна дивиденда, пред да се определи висината на дивидендата, содружниците, односно акционерите можат со договорот за друштвото, односно со статутот да определат да се формира посебна резерва.
Начините на плаќање на дивидендата ги утврдуваат содружниците на собир на содружниците или преку изјаснување со допишување, односно акционерите на собрание.
Очигледно, ЗТД не пропишува задолжително запазување на хронолошки редослед при распоредувањето и исплатата на дивидендите. Но, ЗТД пропишува дека пред исплатата на дивиденда мора да се покриени евентуалните загуби од претходни години, кои пак мора редоследно да се покријат од изворите согласно член 484 од ЗТД.
Од аспект на ЗДЛД
Под личен доход се подразбира и доход од капитал остварен во земјата и странство според член 3 став 1 точка 7) од Законот за данок на личен доход.
На оданочување подлежи доходот од ставот 1 на овој член што е остварен во пари, во хартии од вредност, во натура, или во некој друг вид. Според член 5 од ЗДЛД, обврзник на данокот на доход е секое физичко лице резидент Македонија за доходот што го остварува во земјата и во странство. Согласно член 55 став 1 точка 1) од ЗДЛД, под доход од капитал сe подразбира и дивиденди и друг доход остварен со учество во добивката кај правните лица.
Според член 56 од ЗДЛД, обврзник на данокот на доход од капитал е физичко лице кое остварува доход од член 55 на овој закон.
Основа на данокот на доход остварен од исплата на дивиденда претставува износот на бруто-дивидендите, односно доходот од учество во добивката, распределени на обврзникот (член 57 од ЗДЛД).
Исплатувачот на доходот за кој аконтацијата на данокот на доход се плаќа по одбивка е должен задржаниот данок да го уплати при секоја поединечна исплата (согласно член 92 став 1 од ЗДЛД).
Во случајот, нето даночна основа за даночење со ДЛД би претставувала пазарната цена на земјиштето. Пресметката во еПДД би се реализирала како начин на исплата „друг начин“ така што би се реализирал само вирман за плаќање на ДЛД.
Од аспект на ЗДД
Согласно член 7 од Законот за данок на добивка, основа за пресметување на данокот од добивка е добивката која се утврдува во даночниот биланс како разлика меѓу вкупните приходи и вкупните расходи на даночниот обврзник во износи утврдени согласно со прописите за сметководството и сметководствените стандарди. Вака утврдената основица согласно одредбите од член 8 се зголемува за непризнаените расходи и помалку искажани приходи за даночни цели.
Согласно член 48 од преодните и завршните одредби на ЗДД, даночните обврзници кои ќе вршат исплати на акумулираните добивки остварени во периодот од 2009 до 2013 година за дивиденди и други распределби од добивката по стапувањето во сила на овој закон имаат обврска да пресметаат и платат данок на добивка.
Пресметувањето и плаќањето на данокот од ставот (1) на овој член се врши на образецот „ДД-ИД – Пресметка на данок на добивка на исплатени дивиденди и други исплати од добивката“.
Според тоа доколку вршите исплати на акумулираните добивки остварени во периодот од 2009 до 2013 година за дивиденди и други распределби од добивката имате обврска да пресметате и плататите данок на добивка.
Доколку вршите исплата на дивиденда која потекнува од остварената добивка од 2014 до 2023 и доколку истите се оданочени преку даночен биланс со данок на добивка, во тој случај не подлежат на дополнително оданочување до данок на добивка при на исплатена дивиденда.
Имајќи ја ги предвид новите одредби од чл. 14 од ЗДДВ кои се применуваат од 1.1.2024, а кои се однесуваат на правилата за одредување на место на промет на услуги, од Вас бараме мислење во однос на следната ситуација:
Друштво за управување со пакување и отпад од пакување има склучено Договор за преземање на обврски за постапување со отпад од пакување со правни лица кои имаат регистрирани седишта во ТИРЗ.
Согласно Законската регулатива од областа на управување со отпад од пакување Друштво Друштвото за управување со пакување и отпад од пакување издава фан:тури кон овие правни лица во кои е пресметан надоместокот за извршена услуга за пријавените количини на отпад од пакување од нивна страна.
За да е појасно, Друштвата од ТИРЗ зоната од извршените увози на репро материјали генерира отпад од пакување, кои согласно количината и типот на отпадот од пакување што се генерира, Друштвото од ТИРЗ зоната го пријавува до колективниот постапувач, односно Друштво за управување со пакување и отпад од пакување. Согласно Законската регулатива, Друштво за управување со пакување и отпад од пакување фактурира услуга на Друштвото од ТИРЗ зоната, односно надомест за пријавените количини и типот на отпад од пакување.
Со оглед дека станува збор за услуга односно управување со отпад од пакување согласно преземените обврски на Друштво за управување со пакување и отпад од пакување како колективен постапувач и исполнување на законските утрврдени цели за проширена одговорност во име и за сметка на овие правни лица, нашето прашање е дали Друштво за управување со пакување и отпад од пакување дали треба да издава фактури без пресметан ДДВ кон правни лица кои имаат регистрирани седишта во ТИРЗ зони, согласно член 14, став 2 од Законот за Данок на додадена вредност, или треба да фактурира со 5% Данок на додадена вредност, односно дали овој тип на услуга потпаѓа под општото Б2Б правило од чл. 14 или сметате дека треба да се подреди под некоја од посебните одредби од Чл.14 од ЗДДВ?
Согласно член 2 точка 1 од од Законот за данокот на додадена вредност, предмет на оданочување со данокот на додадена вредност е прометот на добра и услуги кој се врши со надоместок во земјата од страна на даночниот обврзник во рамките на неговата стопанска дејност. Промет на услуги претставува секоја дејност која не е промет на добра во смисла на член 3 од ЗДДВ (член 6 став 1од ЗДДВ).
Поимот “во земјата”, согласно членот 11 од ЗДДВ, ја претставува територијата на Република Македонија, со исклучок на слободните зони, царинските зони и царинските складови. Прометот наменет за крајна потрошувачка во слободни зони, царински зони или царински складови ќе се смета за промет остварен во земјата согласно член 12 став 1од ЗДДВ.
Согласно член 14 став 1од ЗДДВ за цели на одредување на местото на промет на услуги, освен лицата наведени во член 9 од ЗДДВ како даночни обврзници се сметаат и лица коишто вршат дејности или извршуваат промет што не е дефиниран како оданочив промет на добра или услуги во смисла на член 2 од овој закон, односно на секој промет на услуги извршен кон нив.
Согласно член 2 од Правилникот за спроведување на Законот за данок на додадена вредност, за цели на одредување на местото на промет на услуги согласно член 14 став 1од ЗДДВ даночниот обврзник вршител на прометот на услуги потребно е да обезбеди за примателот на услугата:
- потврда издадена од надлежен даночен орган во која е содржан даночен број и со која се докажува дека примателот на услугата е даночен обврзник согласно член 9 од Законот, односно е лице н:ое трајно или повремено самостојно врши стопанска дејност, независно од целите и резултатите од оваа дејност, или
- доколку не обезбезбеди потврда од точка а), тогаш обезбедува ДДВ број или сличен регистрациски број кој е доделен од страна на надлежен орган во државата во која се наоѓа примателот на услугата и кој се користи со цел да се идентификува дека примателот на услугата врши стопанска дејност/деловен потфат, или на друг начин да се утврди дека примателот на услугата е даночен обврзник или лице што се смета за даночен обврзник согласно член 14 став (1) од Законот.
Согласно член 14 став 2 од ЗДДВ за место на прометот на услуга кон даночен обврзник, се смета местото, каде што тој даночен обврзник има вистинско седиште. Доколку прометот на услуги се врши кон подружница која даночниот обврзник ја има надвор од местото на вистинското седиште, тогаш како место на промет на услуги се смета местото каде што даночниот обврзник има подружница. Доколку такво место не постои, за место на прометот на услуги се смета постојаното живеалиште или престојува лиште на даночниот обврзник кој е корисник на услугата.
Согласно напред наведеното, при промет на услуги извршени кон даночен обврзник согласно член 14 став 1 од ЗДДВ кој нема ниту седиште, ниту подружница, ниту постојаното живеалиште или престојувалиште на територијата на Македони ја и со обезбедување на доказите за примателот на услугата од член 2 од Правилникот за спроведување на Законот за данок на додадена вредност, местото на прометот на услугата се утврдува согласно член 14 став 2 од ЗДДВ.
